Gortys

(bijgewerkt tot 9 mei 2012)

Na Knossos is Gortys (Γόρτυνα) de belangrijkste Kretenzer stad uit de oudheid. Gortys ligt midden op de Messara-hoogvlakte op ongeveer 35 kilometer ten zuidwesten van Heraklion en vlakbij Festos. Gortys wordt wel de Romeinse hoofdstad van Kreta genoemd. De Romeinen kwamen verschenen veel later dan de Minoïsche beschaving op het eiland. Waarschijnlijk is de stad wel in de periode van de Minoïsche beschaving gesticht maar bloeide deze pas later op. Dit gebeurde zo'n zes eeuwen voor Christus in de Dorische periode. Twee eeuwen voor het begin van de jaartelling werd vanuit Gortys de naburige stad Festos verslagen en werd Gortys de belangrijkste stad op Kreta. Pas in het jaar 824 verlieten de laatste inwoners de stad, voordat het door de Arabieren werd verwoest. Vandaag de dag zijn er in de omgeving verschillende overblijfselen van de stad te vinden.

Bezienswaardigheden

Basiliek van Agios Titos

Wanneer je Gortys bezoekt valt als eerste de basiliek van de heilige Titus (Agios Titos) op. Titus was een van de mensen die de apostel Paulus vergezelde toen hij in het jaar 59 op Kreta kwam. Ook hier moest het christendom verbreidt worden. Titus werd de eerste bisschop van Kreta. In de vijfde eeuw werd ter ere van hem de basiliek gebouwd. Hiervan is niet erg veel over. Uit wat er nog wel staat is gemakkelijk voor te stellen hoe het er ooit uit moet hebben gezien.

De belangrijkste ontdekking in Gortys werd in het jaar 1884 gedaan. Toen werd in het odeion (een overdekte muziektempel) een inscriptie gevonden. Deze lange inscriptie van 2500 jaar oud, wordt het stadsrecht van Gortyn genoemd. De inscripties stellen beschikkingen en wetteksten voor in het burgerlijk- en strafrecht. Zo blijkt uit de inscripties dat slaven al rechten hadden toen de inscriptie werd gemaakt. Zo konden zij eigendommen bezitten en mochten zij trouwen. De staat had toen reeds meer invloed dan het gezin.

In de resten in de omgeving zijn onder andere de overblijfselen van het pretorium te vinden. Dit was het verblijf van de Romeinse gouverneur van Kreta. Slechts de voetstukken van de marmeren pilaren staan hier nog overeind. Ten zuiden hiervan kun zijn de resten van de Romeinse baden te zien. Deze baden vormden een pleisterplaats die sociaal gezien erg belangrijk was. Er zijn verschillende ruïnes van tempels te vinden, zoals de tempel van Pythian Apollo en de tempel van Isis en Serapis, waarmee het verband tussen Kreta en Egypte wordt aangetoond. Het is nog goed voor te stellen waar het marktplein (de Agora) zich bevond en er is een verrassend klein, maar goed bewaard gebleven, amfitheater te zien. Ook zijn er opslagplaatsen, offerplaatsen en perzen voor olijven te vinden. Even buiten de stad ligt de akropolis. Deze biedt een fraai overzicht over de oude stad.

Museum

Op het terrein bevindt zich een klein paviljoen waarin een museum is gehuisvest. Dit museum herbergt enkele vondsten en wat marmeren beelden die op de locatie gevonden zijn. Echt interessant is de collectie echter niet. De belangrijkste vondsten staan namelijk tentoongesteld in het archeologisch museum in Heraklion.

Op het terrein van het museum is eventueel wat te eten en drinken te koop. Het is echter aan te raden om naar het nabij gelegen plaatsje Agioi Deka te gaan om wat te eten. Hier zijn wat taveernes aanwezig die waar veel beter voedsel verkrijgbaar is. Gortys is niet met het openbaar vervoer te bereiken. Er gaan echter wel excursies naartoe. Op eigen gelegenheid is Gortys te bereiken met een huurauto. Je kunt op dezelfde dag ook een bezoek brengen aan Festos en het strand bij Matala, welke beiden niet ver van Gortys liggen.