Eleftherios Venizelos (1864 – 1936)
(bijgewerkt tot 2 mei 2012)Eleftherios Venizelos was de eerste onafhankelijke minister-president van Kreta en het belangrijkste Griekse staatshoofd van de eerste helft van de twintigste eeuw. Hij werd geboren op Kreta in de plaats Mourniés op 23 augustus 1864.
Zijn jeugd bracht Venizelos door op het eiland Kreta. Vervolgens ging hij rechten studeren aan de universiteit van Athene. Na de afronding van zijn opleiding werd hij de leider van de liberale partij op Kreta. Op dat moment was Griekenland nog onderdeel van het Ottomaanse (Turkse) rijk. Als politiek kopstuk speelde Venizelos een grote rol in de strijd van de Kretenzer onafhankelijkheidsbeweging tegen de Turken. In 1905 werd hij dan ook benoemd tot de eerste onafhankelijke president van Kreta.
In 1909 vertrekt Venizelos op verzoek van de militaire machthebbers van Kreta naar Athene. Zij zien in Venizelos een leider voor de politieke hervorming van Griekenland. Met veel enthousiasme wordt Venizelos in 1910 benoemd tot minister-president van Griekenland. In de eerste regeringstermijn voert Venizelos op vele terreinen hervormingen door. Zo verandert hij zaken met betrekking tot het leger en de financiën, maar ook wijzigt hij de grondwet.
In 1913 wordt Kreta formeel onderdeel van Griekenland. Ook wordt door middel van oorlogen op de Balkan veel gebied gewonnen. Het inwonertal van Griekenland verdubbelt. De contacten met koningshuis verlopen goed. Koning Constantijn I (1868 - 1923) volgt Koning George I (1845 &ndash 1913) op, nadat deze in 1913 werd vermoord door een geesteszieke.
In augustus van 1914 breekt de Eerste Wereldoorlog uit. Venizelos wil aan de zijde van de 'Entente' (Engeland en Frankrijk) en Rusland meedoen aan de oorlog tegen Duitsland en Oostenrijk-Hongarije. Hij geeft toestemming aan de Entente om te landen op Thessaloniki. De Entente-troepen bezetten grote delen van Griekenland. Koning Constantijn wil graag neutraal blijven tijdens de oorlog. Hij stelt een regering in van marionetten die doen wat hij zegt. Venizelos vertrekt weer naar Kreta. Van daaruit richt hij een tijdelijke regering op die zitting heeft in Thessaloniki. Hij wordt hierbij gesteund door de geallieerden. In november van 1916 breken er ongeregeldheden uit tussen het leger van de Koning en het leger van Venizelos. Wanneer Venizelos een mars op Athene voorbereidt, wordt de druk op Koning Constantijn I te groot waardoor die zich in juni van 1917 gedwongen voelt om af te treden. Vanaf dat moment is Venizelos weer de machthebber in Griekenland. Nadat Griekenland zich uiteindelijk achter de geallieerden schaart, volgt er een wapenstilstand. Griekenland verwacht grote gedeelten van Bulgarije en Turkije in te mogen nemen. Die wensen worden echter niet gehonoreerd. Daarom besluit het Griekse leger de gebieden in te nemen waarop het recht meent te hebben.
In 1920 is de populariteit van Venizelos en zijn partij enorm gedaald. Daardoor verliest hij de verkiezingen in december van dat jaar. De nieuwe regering is vóór de monarchie en laat Koning Constantijn I terugkeren uit ballingschap. Na de nederlaag in de oorlog met Turkije in 1922 mag deze echter alweer vertrekken.
In 1924 komt Venizelos weer aan de macht. In de regeerperiode van 1928 tot 1932 voert hij een grote modernisering door in de economie en het onderwijs van het land. Ook sluit hij vrede met Italië, Joegoslavië en Turkije. Als gevolg van hernieuwde monarchistische gevoelens onder de bevolking moet Venizelos in 1933 aftreden. Hij neemt zich voor om te stoppen met zijn politieke activiteiten. In 1935 breken er echter opnieuw opstanden uit tegen de monarchie. Om deze te steunen, probeert Venizelos terug te keren in de politiek. Hij steunt de gewapende opstand tegen het regiem. De opstand wordt echter neergeslagen door Generaal George Kondylis en zijn troepen. Hierdoor is Venizelos gedwongen om te vluchten. Hij zoekt en krijgt asiel in Frankrijk.
Venizelos sterft op 18 maart 1936 in Parijs. Hij is 71 jaar geworden.
In het plaatsje Chalpea op Kreta is nog altijd de residentie van Venizelos te vinden. Deze staat aan het Eleutherios Venizelos-plein in het dorp en het is nog steeds in bezit van de familie Venizelos.
|
